کتاب تدبر در خطبه فدکیه (آتش در نیستان) تألیف حجت‌الاسلام علی صبوحی طسوجی به تدبر در کلام نورانی حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها پرداخته است.

یک شب آتش در نیستانی فتاد / سوخت چون اشکی که بر جانی فتاد
شعله تا سرگرم کار خویش شد / هر نی‌ای شمع مزار خویش شد
نی به آتش گفت کین آشوب چیست؟ / مر تو را زین سوختن مطلوب چیست؟
گفت آتش بی‌سبب نفروختم / دعوی بی‌معنی‌ات را سوختم
زان که می‌گفتی نیم با صد نمود / همچنان در بند خود بودی که بود
مرد را دردی اگر باشد خوش است / درد بی‌دردی علاجش آتش است
(شعری از مجذوب تبریزی، محمدبن‌محمدرضا، ۱۰۹۳ق.)

***

عنوان این کتاب را از این شعر زیبا اخذ کردم.

خدای مهربان توفیق عطا فرمود و خلاصه‌ای از تدبر در خطبه فدکیه در سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها در هیئت قرآن و ولایت ارائه شد و همین جرقه‌ای شد تا سلسله جلسات تدریس تدبری این خطبه با حمایت مؤسسه تدبر در کلام وحی برگزار گردد.

در میان جمعی از دوستان در اتومبیل نشسته بودیم و از شهر مقدس قم به سمت تهران می‌رفتیم. قرار بود اولین جلسه تدریس تدبری خطبه برگزار شود. در ذهنمان فضای ایراد خطبه فدکیه از زبان دخت نبی مکرم اسلام صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم را ترسیم می‌کردیم. به خاطر شریف یکی از حاضران اهل‌دل چنین خطور کرد که این شعر، خواسته یا ناخواسته به احوال و اهداف این خطبه نظارت دارد؛ و چه خوش گفت!

خطبه آتشین و جان‌سوز حضرت صدیقه اطهر سلام‌الله‌علیها به‌مثابه پاره‌ای از آتش بود که بر نیستان مدعیان افتاد و پوچ بودن ادعایشان را ثابت کرد. این خطبه غراء، درد بی‌دردی در آن روزگار پردرد را با حرارت آتش دل آن مظلومه شهیده سلام‌الله‌علیها علاج کرد و همچون مشعلی فروزان تا ابد راه را برای رهروان روشن ساخت.

این تلاش ناقابل و این «بضاعة مزجاة» تقدیم به

ساحت پرمهر مادر بزرگوارم، بانوی اول هستی

عصاره خلقت، سر وجود

حضرت انسیه بتول، تقیه حبیبه

حرّه حوراء، حوریه راضیه

راکعه رشیده، رضیه ریحانه

زکیه زهرا، زهره ساجده

سعیده سیده، شهیده صابره

صادقه صدوقه، صدیقه طاهره

طیبه عارفه، عالیه عدیله

عذراء عزیزه، علیمه فاضله

فاطمه فریده،

کریمه کوثر، کوکب مبارکه

مبشره محدثه، محموده مرضیه

مطهره معصومه، ملهمه ممتحنه

منصوره موفقه، مهدیه مؤمنه

ناعمه نقیه، والهه وحیده سلام‌الله‌علیها

بانوی پهلوشکسته‌ای که در حقش ظلمی بزرگ شد و سوز مظلومیتش در گوش کائنات پیچید و تا ظهور فرزند بزرگوارش حضرت امام زمان مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف، داغ دل پردردش از دل مردان و زنان مؤمن بیرون نخواهد رفت.

بانوی تنهای غریبی که بعد از پدر بزرگوارش حضرت رسول‌الله صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم، غریب‌تر شد و با دیدن تنهایی مولای موحدان امیر مؤمنان حضرت علی علیه‌السلام، به یاری‌اش قیام کرد و جهادی را پایه گذاشت که پیروزی نهایی‌اش به دست یگانه منجی عالم بشریت حضرت بقیة‌الله الاعظم روحی فداه خواهد بود.

بانوی دل‌شکسته‌ای که پرچم جهاد پرشکوهش را بر فراز قله گم‌گشتگی مرقد مطهرش نصب کرد که تا روز ظهور، هیچ دست منحوسی را یارای برچیدن آن پرچم نباشد و شور و حزن مجاهدان راه خدا تا تحقق اهداف و آرمان‌های دین مبین اسلام فروننشیند.

و تقدیم به پیشگاه مقدس آن قلب تپنده عالم امکان، روح زنده زمین و زمان، تنها امید به‌جامانده از سلسله جلیله انبیاء و اولیاء علیهم‌السلام، فرزند شریف و عزیز حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله‌علیها، امام انس و جان حضرت اباصالح المهدی روحی و ارواح العالمین لتراب مقدمه الفدا…

در کتاب تدبر در خطبه فدکیه (آتش در نیستان)، خطبه نورانی فدکیه به بیست‌ویک فراز تقسیم شده و در هر فراز، ابتدا متن خطبه با طرحی گویا و بعد از آن، ترجمه و شرح خطبه قرار گرفته است.

تلاش بر این بوده که شرح خطبه با عباراتی حاکی و مرتبط عنوان گذاری شود تا زمینه برقراری ارتباط مخاطب با اهداف خطبه، بیشتر فراهم گردد.

گفتنی است، متن خطبه از کتاب «الاحتجاج علی اهل اللجاج » مرحوم طبرسی اخذ شده و ترجمه و شرح آن از مؤلف است.